حافظه‌ی تصویری
فهرست مطالب
- حافظه‌ی تصویری چیست؟
- آیا بخش عمده‌ای از حافظه‌ی ما را تصاویر تشکیل می‌دهند؟
- انواع حافظه‌ی تصویری
کاربردهای حافظه‌ی تصویری
- تمرین‌هایی برای تقویت حافظه‌ی تصویری
تمرین با تصاویر
مرور یک روز کامل
به یاد آوردن رویاها
رویا پرداری
شرح اشیا بدون کلمات
به زبان آوردن تصاویر
آموزش مهارت‌ها - بازی‌هایی برای تقویت حافظه‌ی تصویری
- جمع‌بندی
- ب
برای بسیاری از ما پیش آمده که چهره‌ی یک فرد را به یاد داشته باشیم و برایمان آشنا باشد، اما اسم و فامیلی‌اش را فراموش کرده باشیم. این موضوع به این دلیل است که بخش عمده‌ی حافظه‌ی ما را، تصاویر تشکیل می‌دهند و تصاویر و اطلاعات بصری، بسیار ماندگارتر از کلمات هستند. کسی که این حافظه‌ی خود را تقویت کند، علاوه بر ماندگاری تصاویر در ذهن، قادر است جزئیات آن تصویر را نیز به خاطر بسپارد. با کتابدانه همراه باشید تا در این مقاله، راه‌های تقویتی حافظه‌ی تصویری را برایتان توضیح دهیم.حافظه‌ی تصویری چیست؟
حافظه‌ی تصویری نوعی حافظه‌ی حسی است که در آن اطلاعات بصری ذخیره می‌شوند. به زبان دیگر، ذهن قادر است هرچیزی که را از طریق چشم می‌بیند، به خاطر بسپارد.
این حافظه به ما این امکان را می‌دهد تا به صورت ذهنی تصاویر اشیا، اشخاص، مکان‌ها و… را مجسم کنیم؛ به همین دلیل به آن چشم ذهن نیز می‌گویند.آیا بخش عمده‌ی حافظه‌ی ما را تصاویر تشکیل می‌دهند؟
برای پاسخ به این سوال، باید مثالی برای شما بزنم. وقتی از شما می‌خواهم حین خواندن این مطلب، به یک سیب سرخ فکر نکنید،دقیقاً تصویر یک سیب سرخ در ذهن شما مجسم میشود! آیا شما به حروف تشکیل‌دهنده‌ی سیب سرخ فکر کردید؟! مسلماً خیر! شما تصویر سیب سرخ را در ذهنتان مجسم کردید.
یک مثال دیگر می‌زنم؛ آیا وقتی به خواب می‌روید، به صورت کلمات رویا می‌بینید یا تصاویر؟! یا اگر کتابی می‌خوانید، سعی نمی‌کنید چهره‌ی شخصیت‌ها، مکان‌ها، حالات مختلف شخصیت‌ها و… را تصور کنید؟
همه‌ی این‌ها نشان می‌دهد که بخش عمده‌ی ذهن ما را تصاویر تشکیل می‌دهند و ذهن، تصاویر را بهتر به خاطر می‌سپارد. حتی مؤثرترین روش‌های آموزش، از طریق تصاویر است. مثلاً وقتی یک کودک بودیم و مادرمان سعی می‌کرد به ما یاد بدهد که بشقاب چیست، یک بشقاب را به ما نشان می‌داد و برایمان توضیح می‌داد که این چیزی که می‌بینی، یک بشقاب است. تقریباً محال است که بدون نشان دادن یک بشقاب به یک کودک، سعی کنید به او یاد بدهید که بشقاب چیست!
انواع حافظه‌ی تصویری
هرچند که حافظه‌ی تصویری زیرمجموعه‌ی حافظه‌ی حسی محسوب میشود، اما در هر سه نوع حافظه، می‌توان اثری از حافظه‌ی حسی را یافت.
در حافظه‌ی حسی، ما قادر هستیم چند ثانیه پس از متوقف شدن اثر محرک، آن را حس کنیم. فرض کنید در اتاقی تاریک هستید و کتابی در دست دارید؛ برای یک ثانیه چراغ‌قوه‌ی گوشی را روی کتاب می‌اندازید و دوباره در تاریکی فرو می‌روید؛ محرک از بین رفته، اما شما همچنان می‌توانید چند کلمه‌ای که در یک ثانیه دیدید را به خاطر بیاورید.
در حافظه‌ی کوتاه‌مدت، ما معمولاً می‌توانیم پس از چند دقیقه، محرک را به خاطر بیاوریم. مثلاً شماره‌ای را می‌بینید و در لحظه تصویر آن را به خاطر می‌سپارید. اما اگر ذهن به این اطلاعات بار عاطفی و احساسی ندهد یا اگر ذهن تشخیص دهد این اطلاعات بی‌اهمیت هستند و تکرارشان نکند، به سرعت فراموش خواهند شد.
در حافظه‌ی بلندمدت، ما قادر هستیم خاطرات گذشته را به یاد بیاوریم. پیش از این در مقاله‌ای دیگر از کتابدانه، توضیح دادیم که مدت زمان نگهداری اطلاعات در حافظه‌ی کوتاه‌مدت چند دقیقه و در حافظه‌ی بلندمدت، نامحدود است. اگر خاطرات گذشته را به یاد می‌آوریم، به این معنی است که از حافظه‌ی تصویری بلندمدت خود استفاده کرده‌ایم!
کاربردهای حافظه‌ی تصویری
حافظه‌ی تصویری، کاربردها و مزیت‌های مختلفی برای ما دارد که در این‌جا، به چند مورد آن‌ها اشاره می‌کنیم:
- به خاطر سپردن خاطرات
- یاد گرفتن ریاضی
- درک بهتر مفاهیم
- ذخیره‌ی اطلاعات
پردازش سریع‌تر ارتباطات تقویت قوه‌ی تخیل و نیم‌کره‌ی راست
افزایش انگیزه
و…
تمرین‌هایی برای تقویت حافظه‌ی تصویریتمرین با تصاویر
سعی کنید با دیدن تصاویر و به خاطر سپردن جزئیات آن‌ها، این بخش از حافظه‌ی خود را به چالش بکشید.
تمرین با تصاویر سیاه و سفید: چند تصویر سیاه و سفید و بدون رنگ را رو به روی خود قرار دهید و با تمرکز روی این تصویر جزئیات و خطوط و شکل کلی را دریافت کنید، پردازش کنید و آن را به خاطر بسپارید.
تمرین با تصاویر رنگی: این تمرین، ساده‌تر از تمرین با تصاویر سیاه و سفید است. روی تصویر رنگی تمرکز کنید و جزئیات را به خاطر بسپارید.
تمرین با تصاویر طنز: این‌گونه تصاویر، نکته‌های طنزآمیزی دارند و به همین دلیل تمرین با آن‌ها، می‌تواند باعث تقویت حافظه‌ی بلندمدت شود.
تمرین با تصاویر غم‌انگیز: این تصاویر دارای بار معنایی هستند و بخشی از حافظه‌ی معنایی را نیز درگیر می‌کنند؛ به همین دلیل بهتر می‌توانند ذهن را تحریک کنند. با کمک این تصاویر می‌توانید نکاتی را به خاطر سپرده و سپس آن‌ها را به یاد آورید.مرور یک روز کامل
یکی از روش‌هایی که در کتابدانه برای تقویت حافظه از آن استفاده میشود، مرور یک روز کامل است! به این صورت که قبل از این‌که بخوابید، سعی کنید به خاطر بیاورید آخرین شخصی که دیدید کی بود؟ چه چیزی پوشیده بود؟ چه چیزی به تن داشت؟ درحال انجام چه کاری بود؟ حال شخصی که قبل از او دیده بودید کی بود؟ و به همین صورت پیش بروید تا به اول روزتان برسید؛ اگر متعهد باشید که هر شب این تمرین را انجام دهید و بعد بخوابید، در طول روز سعی می‌کنید بهتر جزئیات و تصاویر را در حافظه‌ی خود ثبت کنید تا زودتر این تمرین را تمام کنید و زودتر بخوابید!به یاد آوردن رویاها
بسیاری از ما وقتی در خواب رویایی می‌بینیم، بعد از بیدار شدن بخشی از آن یا تمامش را از یاد می‌بریم! پس سعی کنید بخشی از روز خود را صرف به یاد آوردن رویاها یا نوشتن آن‌ها کنید و حافظه‌ی تصویری خود را بهبود ببخشید!
رویاپردازی
گاهی نیاز داریم از زندگی واقعی دور شویم و یک زندگی خیالی برای خودمان داشته باشیم. این موضوع در گذر زمان باعث تقویت حافظه‌ی تصویری میشود، اما سعی کنید در آن زندگی خیالی خود، غرق نشوید!شرح اشیا بدون کلمات
شاید فکر کنید این کار غیرممکن است، اما درواقع شما می‌توانید یک شی را در ذهن مجسم کنید و ویژگی‌های آن را شرح دهید!
به زبان آوردن تصاویر
یک تصویر را انتخاب کنید و آن را در حافظه‌تان ثبت کنید؛ سپس سعی کنید تمام جزئیات تصویر را به زبان بیاورید؛ به گونه‌ای که اگر یک شخصی آن تصویر را ندیده باشد، با شنیدن سخنان شما بتواند آن تصویر را در ذهن خود مجسم کند!آموزش مهارت‌ها
سعی کنید مهارتی را که یاد گرفته‌اید را به دیگران نیز آموزش دهید. این‌گونه شما در دو بخش، حافظه‌ی تصویری خود را درگیر می‌کنید. در بخش اول، نحوه‌ی انجام کار را در ذهن مجسم می‌کنید و در بخش دوم، فرآیند یادگیری شخص یادگیرنده!
بازی‌هایی برای تقویت حافظه‌ی تصویری
چند بازی و فعالیت که برای تقویت حافظه‌ی تصویری بسیار مؤثر است:
- پانتومیم
- نقاشی
- لب‌خوانی
- حدس اشیای داخل کیسه
- توصیف جزئیات یک تصویر
- پازل
جمع‌بندی
حافظه‌ی تصویری بخش مهمی از حافظه‌ی ما را تشکیل می‌دهد و به همین جهت باید تلاش کنیم تا با تقویت این حافظه، احتمال زوال حافظه در آینده را کاهش دهیم.سعی کنید این تمرین‌ها و بازی‌ها را مرتباً انجام دهید تا حافظه‌ی فعال و پویایی داشته باشید.
